ÇAĞDAŞ SANATIN PARADİGMALARI

21. yüzyılın ilk çeyreğinde, 2022 yılında başladı Fresh Ankara projesi. Yaşadığımız yüzyılın, sanatımızın gelişimine yön verecek genç nesil sanatçılarının sanat ortamına doğru yerden başlamalarını hedef alan bu proje, çok yönlü paradigmalar üzerine çözüm ve sonuçlar bulmak için eğildi. Anadolu’ya yayılmış olan sanatın nabzının attığı Güzel Sanatlar Liseleri ve Güzel Sanatlar Fakültelerinde geçirilen öğretim süreçlerinin yarattığı sonuçların gerçekliğini saptamanın ancak gençlerin eserlerini bir arada büyük bir etkinlik kapsamı içinde yan yana sergilemekle değerlendirileceği düşünüldü. Kurduğumuz sistem, başvuruları arttırmak için yapmış olduğumuz özverili çabalara karşılık veren özverili öğretim üyelerimizin ortak çalışma paydasında beklediğimiz büyük adımlarla atıldı. Seçici kurulumuzun titiz çalışmaları sonucunda, 2022 yılında 157 genç sanatçının resim, heykel, seramik, dijital art ve grafik dallarında sergilemeye değimli bulunan eserleri, Ankara Kalesi’nde Cumhuriyet’in temsili olan İlk Meclis İlkokulu’nun sınıf ve koridorlarında sergilendi; ilgi gördü, beğeni topladı. Bakanlığımızın takdirini karşılayan Başkent Kültür Yolu etkinliğinin en özenli ve önemli projesi oldu. 2024 yılında seçili genç sanatçı sayısı 200’e ulaştı, Atatürk Kültür Merkezi’nin büyük sergilere sahne olmuş salonlarında genç sanatçıların başarılı eserleri bir araya geldi, toplumun ilgisi arttı ve Proje kimliğini kazanarak gelişmeye devam etti. Geçen iki yıl içinde Fresh Ankara etkinliğinde yer alan gençlerle içtenlikle kurduğumuz dostluğumuz ve bağlantılarımız sürdü. Onların arasından seçilenleri sıra ile  Ankara ve İstanbul Sanat Fuarımızda temsil etmekten onur duyduk. Benim küratörlüğünü yaptığım ve kataloglarını kaleme aldığım sergilerin içinde yer aldılar. Fresh Ankara etkinliğimizin “Bugünün gençleri yarının sanatçıları” sloganımız, düşünce ve çözüm üreten yapımızla sanat ortamının değerli sanatçıları arasına katılmayı; küreselleşen dünyanın küreselleşen sanatçılarından bir olmayı başardılar.

21. yüzyılın sanat dünyasının paradigması, bir başka söyleyişle yüzyılımızın doğruluk ve gerçekliğin doğasına ilişkin varsayımları artırabilecek nitelikte soruları ortaya koyan ve bunların nasıl yapılacağına ilişkin bir düşünce ve çözüm üreten sanat ve estetik bakışın gittikçe küreselleşen dünyanın yarattığı olumlamaların ve olumsuzlukların tartışmaya açılmasıdır.

Küreselleşen dünyanın değişen gerçeklik algıları üzerinde yeni felsefe ve estetik normları belirlemek, çözümler arar. Sanat, sanatçı ve sanat eseri kavramlarının kökten değişime yol açan, postmodernizm, bir sanat kavramının modernist düşüncenin yerine geçmiş̧ olması ve bu bakış açısıyla enformasyonalist toplumun yeni tüketim kuramlarının sanatın gündemine öncelik taşıyan bir metafor olarak güncel sanat içerisinde yerini alması yeni bir paradigmadır. Sanat dünyasının değişen gerçeklikleri, estetik kuramları yerine getiri olarak değer taşıyan imgeye doğru kayan bir eğilim göstermeye başlamıştır. Sanat ve sanat eserleri de son yüzyılın kaygan zeminine yerleşmiş, tüketim olgusu tüketilen gerçekliğiyle yüz yüze gelmiştir. Bu arada sanatı derinden etkileyen ve yeni gelişimlere öncülük eden 21. yüzyılın avangart düşünceleri ve teknikleri, bu yüzyılın dünyasının bilgisayar dünyasının teknolojik gelişimlerine açılır. Sanat, yepyeni hedefleriyle yeni dünya düzeninin bir parçası olmaya doğru önemli değişimlerle karşı karşıya kalır.

Küreselleşme, dünyanın yeni formasyonu olarak günümüzde pek çok alanda yeni dünyanın yüzyılın sanatının gündeminde önemli bir konudur.

Sanat ve sanat eseri arasında kurulu olan ilişki, özgünlük ve özgür düşünce kavramlarıyla açıklanan estetik bakış açılarıdır; bireysel yorumlar ve yeteneklerdir. 21. yüzyılın sanatçı profili de çağın felsefesine uyarlı, yeni teknolojileri tanıma ve uygulama becerileri edinebilen, araştırmacı, atılımcı ve özgün sanat eserleri yaratabilen sanatçı kimliğidir. Özünde birleşme ve bütünleşme ifadesi olan küreselleşme, dünya üzerindeki toplulukların ortak karar alma süreçlerini, ortak sorun çözme eylemlerini belirlerken, sanatçı olmak yolunda ilerleyen gençlerin, benzer düşüncelerin standartlaşan tuzaklarına düşmeyen, yakın kültür yönetimlerinin arasından kendi estetik görüşleri uyarlı ilerlemeleri seçme erdemi olan, dünya sanatının tarihinin içinde bilgi potansiyelini arttıranlar arasından sivrileceğini düşünmek gerekir. Yüzyılımızın sanatı da, içinde yaşanılan dönemin bilim, teknoloji kültür ve felsefe ortamında yetişerek kendi felsefesini geliştiren sanatçılarla tanımlanacaktır.

Küreselleşme olgusuna sanatçıların çağdaş sanat yaklaşımları hem biçimsel (metaforik anlamıyla) hem de düşünsel (eleştirel kurgu yoluyla) olarak yön verecektir.

Küreselleşme sonucunda dünya büyük bir hızla dönüşerek devam ederken, modernizmin kuramları  yerini postmodernizme, sonra da çağdaş sanatın güncel değişiminin ivmesiyle  yeni medya teknolojilerine (multimedya yazılımları, sinematografik teknikler, dijital sanat üretimleri, hareketli medya teknolojileri) bırakırken, sanatın alışıldık sınır tanımayan atılımları, dünyanın durdurulamayan evrimine  sanat aracılığıyla tanıklık edecek, genç sanatçılar yalnızca kendileri olarak yüzyılın sanatını ve felsefesini belirleyecek sanat eserleriyle yaşadıkları yüzyılı tanımlayacaklardır.

PROF. DR. KIYMET GİRAY